Foto door Johnny Ng

Dolly pakt haar borrelglas op en giet het in één teug achterover. Mij biedt ze niks aan, behalve haar minachtende blik. ‘Enchanté,’ zegt ze. En als ik niet gelijk reageer: ‘Dat betekent: aangenaam.’ Het klinkt niet of ze dat meent.

‘Ik versta wel wat Frans,’ mompel ik.

De vrouw lijkt me niet te horen. Haar lange, magere, gekromde vingers glijden traag door haar lange grijze haar. Haar ogen zijn ook grijs. Gelukkig glijden ze net langs me heen, want in haar blik ligt een code rood. Haar jurk, een wijde creatie die haar magere gestalte verhult, is ook rood. ‘“Wat Frans”…’ zegt ze, heel traag. De implicatie is duidelijk: ze verwachtte niet dat het veel zou zijn.

‘Dolly, mijn excuses als ik –’

Ze heft een heksenhand op. ‘Excuses waardeer ik louter als je werkelijk gelooft dat je iets fout hebt gedaan.’

Ik heb niet gelijk antwoord. De stilte voelt als de schaduw van een berghelling aan het eind van een winternacht. De koude is allesdoordringend. Het zal nog lang duren voordat de zon iets van warmte brengt – als ze al doordringt in de schaduwen van deze Mount Everest.

‘Dat je je romannetje niet vanuit mijn perspectief beschrijft, snap ik,’ zegt Dolly. ‘Mijn gedachten zijn onnavolgbaar. Maar dat je een bijfiguur van me hebt gemaakt… dat je je roman een titel wilt geven waarin de naam wordt genoemd van dat creatuurtje dat onze Zoë zo maltraiteerde… dat vind ik stuitend.’

Dolly houdt van moeilijke woorden – dat zeg ik er even bij, voordat iemand denkt dat mijn schrijfstijl drastisch veranderd is. Ik trek mijn gezicht in de plooi en zeg niets over “onze Zoë” – daar verraadt ze liefde mee, maar dat wil ze niet horen.

Haar blik doorboort nu wel mijn ogen. ‘Denk niet dat je me doorziet,’ sist ze.

‘Neem nog een borrel,’ zeg ik.

‘Dit is water. Als je je eigen boek een tikkeltje beter zou lezen, zou je je herinneren dat ik niet meer drink.’ Ze heft haar glas naar me op, nog steeds leeg. ‘Water, schrijvertje. Ik vind het niet nodig dat mijn vrindjes weten dat mijn blik, mijn inzicht, mijn verstand even helder zijn als de vloeistof die ik tot mij neem.’

‘Knap dat je nog steeds clean bent,’ mompel ik.

‘Articuleer duidelijk,’ sist ze. ‘Al die mensen die denken dat ze boeken moeten produceren leven in een eigen wereldje. Ze nemen aan dat iedereen hen begrijpt. Dat zal je danig tegenvallen als dat boekje van jou nog eens het licht ziet. Ze zullen mij minder goed begrijpen dan jij denkt dat jij mij begrijpt. Ze zullen willen dat je meer aandacht aan mij had besteed.’

‘Luister Dolly…’ begin ik.

‘Dorothy Desirée Prudeaux de la Lys, voor jou.’

‘Luister, er is niemand die ik zo’n luisterrijke – een woord dat bij jou past – entree heb gegeven als jij. Andere mensen introduceer ik in één alinea – jij hebt meer dan een pagina gekregen.’

‘Je beweert dat ik een stem heb als een neerstortende tak. Denk je dat ik dat in welke omstandigheid dan ook als een compliment beschouw?’

‘Ik maak duidelijk dat Zoë heel veel om je geeft. Dat is een compliment, toch?’

Dolly grijpt haar glas steviger beet, met die lange vingers van haar, waarmee ze naar mensen wijst zoals een heks in een film doet terwijl ze een toverspreuk mompelt die dood en verderf zal brengen. ‘Zoë krijgt veel ruimte in je boek. Terecht. De meest zinnige zevenjarige die je lezers – als je lezers gaat hebben – ooit zullen ontmoeten. Niettemin vraag ik me af of je haar recht doet.’

‘Je vraagt je af of jíj haar recht doet. Je bent voor één keer in je leven nadrukkelijk voor iemand opgekomen en daar schrik je zelf van.’

Dolly omklemt haar glas alsof ze overweegt het naar me toe te gooien. ‘Geen psychologische escapades. Ik nam aan dat je onderhand snapte dat ik daar een hartgrondige afkeer van heb. Dicht mij geen gevoelens toe die je slechts vermoedt maar nooit zeker kunt weten.’

Ik zucht en denk aan mijn eigen psychologische escapades. Vandaag heb ik de gewijzigde versie van mijn boek naar de uitgever gestuurd. Heel spannend, maar misschien kan ik mijn personages nu wel wat meer loslaten…

Matthew leunt achterover in zijn stoel. ‘Het gaat dus gebeuren.’

‘Zo erg is het niet, schat.’ Anna glimlacht breder dan normaal voor haar is – ze lijkt zo blijmoedig als die sneeuwpop uit de film die hun dochter graag ziet. De titel ervan is hem ontschoten.

‘Zo erg is het wel.’ Hij gooit zijn telefoon op zijn bureau en schrikt als het ding bijna tegen een glazen presse papier stuitert. Snel fronst hij naar Anna, die haar gezicht zorgvuldig in de plooi trekt.

‘Zo begint het verhaal, weet je,’ zegt ze.

‘Natuurlijk weet ik dat!’

‘Neem me niet zo letterlijk – dat lukt je anders ook nooit.’

Zijn frons wordt dieper – hij voelt de donkerte tegen zijn voorhoofd. Haastig wrijft hij die weg. ‘Kan zo’n Nederlandse vrouw ons niet met rust laten? Moet ons leven per se worden opgeschreven in een boek?’ En als Anna schokschoudert: ‘Denk aan Zoë – denk aan de jongens.’

‘Wat zullen ze ervan merken? Het boek is in het Nederlands. Er komt vast nooit een Engelse vertaling. De lezers zullen denken dat het allemaal fantasie is.’

‘Het ís fantasie. Of dat zou het moeten zijn. Hoe zij vertelt over hoe wij zijn – dat zijn wij niet echt. Dat heeft nauwelijks iets met ons te maken!’

‘Nauwelijks, schat?’

‘Noem me geen schat – dat doe je alleen als je me rustig wilt houden.’

Anna’s ontploffende proestlach verandert nog net op tijd in een gedemonteerde kuch. ‘Lieveling, juweel van mijn hart, man van mijn dromen, je –’

‘Anna, serieus –’

‘Matthew, wanneer moet ik jou ooit rustig houden? Je bent bijna niet kwaad te krijgen – dit is een intrigerend moment. En heb je weleens overwogen dat het góéd is dat mensen de kans krijgen in je hoofd te kijken?’

‘Nee,’ zegt hij. ‘Dat heb ik nog nooit overwogen. Het idee is bespottelijk!’

Anna leunt voorover in haar stoel. Zijn bureau staat tussen hen in, maar haar blik is zo intens dat het er net zo goed niet zou kunnen zijn. Hij dwingt zich om niet weg te kijken. Hij weet dat het toch geen zin heeft. Zijn echtgenote zal verder praten. Na al hun jaren huwelijk spreekt ze zelfs in zijn hoofd als ze niet bij hem in de buurt is. ‘Je hebt veel te bieden. Els heeft dat gezien. Geef andere mensen de kans ook in jouw hoofd te kijken.’

De lucht voelt opeens kil – in weerwil van zichzelf huivert hij. ‘Jij kijkt in mijn hoofd – is dat niet genoeg?’ En als haar blik te indringend wordt: ‘Privacy staat veel te veel onder druk in de huidige maatschappij. Daar heb ik zonder dit boek al genoeg last van.’

‘Maak van onze realiteit geen algemeen probleem. Algemene problemen kun je negeren omdat je niet gelooft dat je ze kunt veranderen.’ Anna’s stem wordt zachter. ‘Wat er destijds gebeurd is, met dat arme kind…’ Even stokt Anna. ‘Ik wil er ook niet over nadenken. Maar is dat niet precies het probleem…’ Ze grimast. ‘Ik wilde zeggen: het probleem van deze maatschappij, en dan verwijt jij mij dat ik hetzelfde doe als wat ik jou voor de voeten werp. Maar dit is een probleem waar wij wat aan kunnen doen. We kunnen open zijn, mensen durven laten zien wat we echt denken – zelfs als onze gedachten niet fraai zijn. We kunnen laten zien dat we verschil kunnen maken.’

Hij snuift. Fronsend pakt hij zijn telefoon. Hij controleert of hij nieuwe berichten heeft. ‘Hoe heet dat boek?’ bromt hij.

‘Weet Els nog niet. De titel die ze in gedachten had, wil de uitgever niet gebruiken. De titel die ze daarna verzon, is –’

‘Anna…’ Hij strekt zijn hand uit naar zijn vrouw en zij pakt zijn vingers. Met zijn vrije duim streelt hij haar zachte huid. Hij kijkt haar recht aan en laat zich verdoven door haar ogen, door de rust die daar bestaat. ‘Ik wil dit boek niet, maar ik snap waarom jij het belangrijk vindt. Best. Maar zeg tegen die Els dat ze ons vanaf nu met rust laat. Laat ons landhuis weer van ons zijn!’

Anna glimlacht. ‘Is iets ooit echt van ons?’

Matthew zucht, zijn gedachten beu. Heette die film die Zoë zo leuk vindt nou “Let it go”?

Foto: Sean Ferigan

‘Ik denk dat je ervan af ziet.’ De stem sist net vanachter mijn oor. Terwijl ik alleen thuis zou moeten zijn.

Ik klem mijn hand tegen mijn borst. ‘Laat me niet zo schrikken!’

De stem krijgt een lichaam. Matthew Fontaine staat bij me, vanuit Noord-Engeland opeens in mijn werkkamer, waar een intensief seizoen uit zijn leven vorm kreeg op een scherm. Hij kijkt nu naar datzelfde scherm. ‘Ik geloof niet dat dit een bijzonder inspirerend begeleidend schrijven is,’ zegt hij. Zijn stem is als een kil, nat bos na een herfststorm.

‘Je bent bevoordeeld,’ waag ik te zeggen. Ik zeg niet dat ik misselijk en trillerig was toen het moment was aangebroken om dat begeleidend schrijven in elkaar te zetten. En dat ik, toen ik van tevoren boodschappen deed, bang was dat ik op straat zou gaan staan kotsen. Matthew vindt het van slechte smaak getuigen om over fysieke ervaringen te praten.

Hij snuift. De lange, krachtige gestalte lijkt nog wat langer te worden – en sterker. Hij fronst terwijl hij mijn bescheiden werkkamer bekijkt. Eén bureau en één stoel. De schilderijen aan de muur komen van Leen Bakker. Hij heeft in zijn kamer een jachttafereel hangen dat een paar eeuwen oud is. De leren stoelen bij zijn bureau zullen niet veel jonger zijn. Ik doe of ik de trek van weerzin niet zie als hij op een randje van mijn logeerbed plaatsneemt.

‘Er worden bijna geen romans meer uitgegeven.’ Zijn stem is nu redelijk. De herfststorm is voorbij – het is het allereerste begin van de lente. Nog wel koud, maar her en der wagen zich sneeuwklokjes de grond uit. ‘De kans dat er iets met jouw verhaal gedaan wordt is… nihil.’ Even denk ik dat hij zal zeggen dat hij dat jammer voor me vindt, maar Matthew is geen huichelaar. In de blauwe ogen die hij op mij richt is het nog geen lente. Ik zie een gletsjer die geen last heeft van de klimaatsverandering.

‘Als die kans nihil is, waarom ben je hier dan?’

Hij gaapt, hand beleefd voor zijn mond. ‘Ik ben hier zo vaak.’ Allebei kijken we even naar het scherm.

‘Je bent bang, hè?’

Stomme vraag: Matthew is dan wel geen huichelaar, maar hij gaat nooit bevestigen dat hij bang is. ‘Ik ben bezorgd om mijn gezin.’ De niet-smeltende gletsjer ademt koude uit. ‘Vind je niet dat ze genoeg hebben meegemaakt?’

‘Meer dan genoeg.’ Ik tuur naar zijn leren schoenen. Ik vraag me af hoe duur ze zijn. Raar eigenlijk dat ik dat niet weet. Dan tuur ik – omzichtiger – naar zijn kostuum. Zelfs als hij als een soort spookbeeld verschijnt draagt die man een kostuum.

‘Ik kan je veel vaker komen lastigvallen,’ snauwt hij. ‘Op momenten waarop je het het minst verwacht.’

Ik glimlach en probeer nog steeds zijn blik te vermijden. Hij snapt niet dat hij altijd welkom is, zelfs als hij dreigt. Hij is bijna familie – heel goede familie. En waar hij is, is zijn gezin vlak in de buurt. Straks hoor ik Anna lachen, ergens beneden. Zoë zal misschien de trap op hollen.

‘Laat ons los.’ Hij gaat staan, vouwt zijn handen op zijn rug. Hij wordt nog meer de graaf van Northend zoals hij was voordat Anna hem mildheid bijbracht. ‘Hoe je aan ons hangt is onnatuurlijk. Je mag op bezoek komen op Northend Abbey, zo vaak als je wilt’ – het aanbod wordt op onenthousiaste toon gedaan – ‘maar geef ons de kans om door te gaan met onze levens.’

‘Dat is precies wat ik wil, ook voor mezelf.’ Het liefst zou ik net als Matthew gaan staan, maar de kamer is klein en hij lijkt hem te vullen met zijn stille gletsjer-aanwezigheid. Ik waai wat met mijn handen. ‘En dat lukt pas echt als ik jullie verhaal deel met de wereld. Dat snap je toch wel?’

Matthew bijt zijn tanden steviger op elkaar. Zelfs al was zijn gezin er, dan zouden ze nu niet naar ons toe komen.

‘Misschien zullen andere mensen ervan genieten om jullie te leren kennen,’ mompel ik.

Matthew is verdwenen. Ik werk verder aan mijn begeleidend schrijven voor de uitgeverij. Voordat ik op vakantie ga, wil ik dat mijn verhaal ook op reis gaat. En wie weet waar de reis stopt…

Donderdag was de warmste dag ooit in Nederland. Weinig mensen zullen dat niet weten. Zelfs al sloot je je op in een kelder met airconditioning, dan nog schreeuwden alle media het je toe. Iedere vriend op Facebook vond het nodig om te zeggen hoe warm ze het hadden. Ik durfde er niet te schrijven dat ik nauwelijks last had van de hitte. En al helemaal niet dat ik de dag ervoor de wind frisjes had gevonden.

Donderdag had ik een afspraak bij de kapper. Ondanks dat de zon me niet deerde en ik ’s nachts heerlijk had geslapen (zonder hulp van slaappillen of ventilators) twijfelde ik toch of ik, zoals gebruikelijk, te voet zou gaan. Ik probeerde verstandig te zijn. Maar uiteindelijk stopte ik een flesje water in mijn tas en ging ik op pad. Alleen de brug naar Zwijndrecht was hoger dan anders.

Ik was voor het eerst sinds een half jaar weer bij mijn vertrouwde kapster. Hoera! De aanblik in haar spiegel was minder geweldig. Wat zag ik onder mijn rechteroog? Een vouw in mijn huid die er permanent uitzag. Hij heeft de vorm van een traan, niet door mij gelaten maar door de tijd. Confronterend. Ik dacht aan dagcrèmes, nachtcrèmes en net niet aan facelifts. Ik dacht aan jaren die voorbij zijn, aan mijn jeugd en sommige dromen. Geen gezin. Nooit. Echt nooit.

Maar de laatste tijd weiger ik somber te worden. Dat ben ik al te veel geweest. Twee weken geleden heb ik de film Tolkien gezien. De jonge man die maar net de Eerste Wereldoorlog overleefde en daarna miljoenen inspireerde met The Hobbit en Lord of the Rings, maakte me strijdlustig. Voor iemand die schrijft ligt de hele wereld open.

Ik heb toch immers mijn eigen boek? Steeds meer wordt het zoals ik het altijd gewenst heb. Ik heb het twee maanden weggelegd en werk er nu weer aan met nieuwe energie. De rustpauze was zinvol. Ik zie beter hoeveel zinnen totaal onnodig zijn. Waar ik twee bijvoeglijke naamwoorden in een zin gebruikte, schrap ik er eentje en plots verschijnt uit de klomp klei de vaas die ik in gedachten had. Nog even en ze is geglazuurd.

Donderdagavond ging ik alweer naar de film, met iemand van het werk. We keken elkaar alleen maar aan toen, vlak voor aanvang, een vrouw met een kruk binnenstapte die in haar vrije hand een stok voor een dweil vasthield. In mijn hoofd begonnen synapsen spontaan te jeuken. In kleine dingen komt een wereld aan fantasie vrij. Ik dacht aan die keer toen ik een collega tegenkwam die, op de dijk, onderweg naar het werk, een boek tevoorschijn haalde en begon voor te lezen over hoe de zon opkwam. De inspiratie ligt op straat. Of loopt de bioscoop in.

We zagen overigens Yesterday. Geen slechte film, maar de trailer beloofde meer dan hij waarmaakte. Toen ik na afloop de bioscoop uitliep dacht ik even dat ze een hittescherm hadden opgehangen. Maar nee, dat was de buitentemperatuur, die leek op die van een oven waarin iets zachtjes wordt ontdooid. Oké, de warmte viel me nu toch wel op.

Het was half elf, het was donker, mijn gezelschap holde naar de bus en ik liep naar huis. Ik dacht weer aan Tolkien, die een hele wereld schiep die mensen liet dromen. Hij werd geïnspireerd werd door de nachtmerrie van een oorlog, maar ook door alles wat mooi was aan zijn jeugd. Ik geloof dat mijn eigen boek ook mensen kan meevoeren een andere wereld in. Voilà, ik heb het geschreven en ik zal het niet haastig of onzeker wissen.

Ik maakte een kleine omweg zodat ik even langs de oever van de Merwe liep, waar een frisse wind blies, die dromen meevoerde. En dat zou een mooie afsluiting van dit verhaal geweest zijn, maar ik moet nog vertellen dat iemand aan wie ik feedback op mijn boek had gevraagd, na vele maanden wachten twee dagen later eindelijk begon te reageren op het eerste stuk. Hij gaf feilloos aan wat er nog niet aan klopt. Dat was waardevol. Maar zijn opmerking ‘Ik vind je personages een beetje lijken op die van The Little House on the Prairie’ was erg. Er is nog meer te doen dan ik dacht.

De laatste keer dat ik bij Northend Abbey was, vluchtte ik samen met Zoë voor een onweer. Net toen de regen striemend zijn energie op ons af begon te reageren, holden we de zijdeur in van het landhuis. Waarom weet ik niet, maar daar verloor ik Zoë uit het oog.

Nu sta ik alleen op de zwart-witte tegels van een gang met hoge, kleine ramen. Er is bijna geen licht: de tegels lijken grijs. Ik glibber verder het huis in en de stilte tuurt naar me vanuit de stille gang, waar ze overal op me wacht of me juist afweert.

Ik kom in de grote hal van Northend Abbey. Een imposant brede trap leidt naar schaduwen, alsof wie hem betreedt op kan klimmen naar het onweer dat ik nog steeds hoor grommen, onvriendelijk on ongenuanceerd. De vele voorvaders en -moeders van de familie Fontaine die op schilderijen staan afgebeeld, schuilen voor de regen: ik zie ze nauwelijks in de doffe lijsten. Het harnas dat op de begane grond staat glanst niet. Alleen op de hellebaard valt licht, misschien van de bliksem, zodat het snijvlak dodelijk scherp lijkt.

Dan staat hij opeens naast me, opgedoemd vanuit de schaduwen, of afgedaald vanuit het onweer. Matthew Fontaine, de zeventiende graaf van Northend. Mijn hart slaat even wat sneller, omdat het zo’n knappe man is, of toch uit angst. Zijn gezicht is marmer, glad en koud (ik weet het zonder dat ik hem aanraak). Zijn ogen zijn gletsjermeren. Ik snap niet altijd waarom zijn vrouw zo gek op hem is.

‘Dat hoef je ook niet te begrijpen,’ zegt hij, en dan realiseer ik me pas dat ik hardop heb gedacht (hoop ik).

Ik doe een stapje bij hem weg en struikel nog net niet tegen het harnas. ‘Hoe gaat het?’ stamel ik.

‘Weet je dat ook niet?’ Hij glimlacht en zijn gezicht is als een reclame voor een mannenparfum, of een droom van perfectie. Zijn ogen worden meren in de zomer, warm en uitnodigend.

Hij ís ook warm en uitnodigend – echt. Maar alleen voor zijn vrouw en zijn kinderen. En misschien voor de mensen die op bezoek komen in het rustoord dat hij en Anna hebben gevestigd in Northend Abbey. Maar het liefst wil hij dat buitenstaanders hem met rust laten.

‘Zeg,’ mompel ik heldhaftig, ‘ik dacht dat ik jouw gedachten kon bepalen. Het is niet de bedoeling dat jij de mijne –’

‘Volgens mij lijken we meer op elkaar dan jij wilt. Of ben ik wat jij wil zijn.’ Iets dichter komt Matthew bij me staan. ‘Jij wilt toch ook een rots zijn op volle zee, waar de noordenwind op blaast zonder dat je huivert? Jij wilt toch ook niets voelen? Of wil je juist wel voelen, maar dan zonder dat het pijn doet?’

Ik kijk weg, naar het harnas, dat nu helemaal in het duister gehuld is. Het lijkt of het onweer terugkomt. Zijn handen strekken zich door de ramen naar ons uit.

Matthew staat nog steeds vlak naast me, een pilaar in zijn paleis. Ik hoor hem niet eens ademen. Ik hoor alleen mezelf – ik voel mijn adem in mijn longen alsof ik gerend hebt.

‘Wel?’ zegt Matthew. Ik heb nooit geweten dat zijn stem kan zijn als van de eerste bries van een naderende storm. Dat moet ik misschien eens in een boek gebruiken, of zou dat te theatraal zijn?

‘Wel?’ herhaalt Matthew. Ik voel klamheid. De storm nadert; zo zal het opnieuw regenen.

‘Laat me met rust,’ snauw ik.

‘Zo moet jij niet tegen mijn papa praten!’ Opeens is Zoë er weer. Ze dringt haar kleine, sterke gestalte tegen ons in. ‘Papa is lief!’

Ik wil iets zeggen, over wat papa echt is, maar Zoë trekt Matthew mee aan een hand, bij mij vandaan. Hij laat zich leiden en even denk ik dat ik zijn glimlach voor zijn dochter voel, ergens vanbinnen. Dan draait Zoë zich om. Een bliksem flitst uit haar ogen naar me toe.

Ze is solidair met haar vader – dat is mooi. Toch wil ik roepen: ‘Kijk maar uit. Solidariteit doet pijn.’ Maar ik zwijg. Solidariteit is als onkruid. Je roeit het niet uit, en misschien is dat goed.

Zoë en ik lopen samen in de tuin van Northend Abbey. Het landhuis zien we slechts in de verte, achter kastanjebomen die uitbotten en walnotenbomen die nog kaal zijn. We zijn in de oude tuin, waar de vogels eerbiedig fluisteren en de waar deze zonnige dag het water van de oude vijver stil en zwart blijft.

Zoë trekt me aan mijn vingers mee. We komen op een klein veld. ‘Kijk,’ roept ze. Ze spreidt haar armen en vingers breed uit. ‘Kijk!’

Ik kijk. Ik zie niets. Er is een grasveldje met aan het einde braamstruiken die net hun nieuwe blaadjes hebben. Hun stekels voor dit jaar lijken nog onzichtbaar. Een musje vlucht tussen de takken door het duister in.

‘Kijk nou!’ roept Zoë.

Ik kijk naar haar.

‘Kijk nou!’ Zoë valt op haar knieën, en dan zie ik de paardenbloemen. Ze zijn al niet geel meer: ze wachten bolrond wit op het eerste zuchtje van de wind om uit elkaar geblazen te worden. ‘Mooi, hè?’

Een paardenbloem mooi…? Ik blijf rechtop staan, maar Zoë’s ogen als ze naar me opkijkt zijn zo glanzend dat dat moeilijk is.

‘Al die kleine witte puntjes zitten allemaal ietsie pietsie preciezie helemaal op ietsie pietsie preciezie de juiste plek,’ fluistert ze eerbiedig. ‘Dat is echt knap!’

Ik kniel naast haar neer, grijp een stengel van een paardenbloem en blaas. Witte monstertjes waaien van me weg.

En naast me is het even heel stil. ‘Wat doe je nou?’ hijgt Zoë.

Dit wordt een educatief momentje. ‘Ik help de wind,’ leg ik uit. ‘Het zaad van de paardenbloem wordt verspreid en –’

‘Nou is de paardenbloem stuk!’

Dit wordt géén educatief moment. Zoë’s ogen glanzen weer, maar van onverwacht en vreselijk vocht. Haastig zeg ik: ‘Nee, er komen juist alleen maar meer paardenbloemen. De wind neemt ze –’

‘Daar komt de wind! De wind is boos omdat jij zijn werk doet. Nou is de wind het gruwelijke gromgriezelgedrocht geworden!’

Ik volg Zoë’s wijzende vinger. Wat is er met de zonnige dag gebeurd? De halve hemel wordt gevuld door opzwellende wolken, blauw, grauw, zwart als het bewijs van een voorbije klap in je gezicht. In de stille bomen beginnen alle nieuwe bladeren te fluisteren. Dan is er een vlaag van de wind die voelt als een nieuwe klap: pasgeboren blaadjes en verse twijgjes worden losgescheurd van hun ouders.

‘Eh…’ zeg ik.

Zoë is vergevingsgezinder dan ik meestal ben: ze neemt weer mijn hand en lacht. ‘De wind is leuk als hij het gruwelijke gromgriezelgedrocht wordt. Maar we gaan wel naar binnen, hè? Want anders maakt de wind ons helemaal nat!’

‘Eh…’

Er wordt gelukkig niet echt antwoord van me verwacht. Aan de hand die Zoë om mijn wijsvinger heeft geslagen hol ik met haar mee de tuin door. De nog kale walnootbomen zwiepen alsof ze willen dansen, de wind holt met ons mee en probeert ons in te halen. Tegelijk vult hij de hele hemel boven ons met een zwarte koepel van kolkende wolken.

‘Zwarte slagroom!’ lacht Zoë. Haar tranen zijn alweer verdwenen. We staan nu bij een van de stompe torens van Northend Abbey. De wereld is zijn schaduw zwart van de naderende donkerte, maar Zoë houdt stil, vlak bij de deur naar veiligheid, en kijkt verliefd op naar de hemel. De zwarte slagroom is overal, als van een taart die een miljoen kilo weegt en ons ieder moment kan verpletteren. De wind zwiept om ons heen, maar niet alsof de wind nog in een feestelijke stemming is. De wind kan ons ieder moment tegen de muren gooien. En die muren zijn honderden jaren ouder dan wij; wij zullen uiteenspatten in duizenden schilfertjes en kiezeltjes en zij zullen onverschillig blijven staan.

‘Nu snel naar binnen, Zoë,’ roep ik – probeer ik te roepen, maar mijn woorden vliegen weg.

Lachend heft Zoë haar handen op. De eerste druppels spetten op haar wangen, als nieuwe tranen. ‘Dag gruwelijk gromgriezelgedrocht,’ roept ze naar de wind. ‘Jij bent zo spannend dat ik jou leuk vind en niet eng.’

Heel even valt ieder boomblad stil. Een briesje streelt langs ons heen. De wind is stiekem een softie.

Dan gromt de eerste donder en vluchten we naar binnen.

Ik stap in mijn woonkamer door het fotobehang van het beukenbos in de lente en dwaal door het bos vol heuvels met mos en zonverlichte velden met blue bells. Dan open ik de grote poort (mopperend krakend komt hij onder mijn vingers in beweging) en loop ik de lange afrijlaan af, naar het landhuis dat grauw de lente ondergaat.

‘Jaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa!’ De kreet onderbreekt de statige stemming. Een kleuterjochie laat zich op het grasveld vallen, zijn borst vooruit, zijn armen wijd gespreid. Ik geloof dat hij verwacht dat hij als een neerstortend vliegtuig een lange voor zal maken in het gras. In plaats daarvan krijgt hij de kans om de geur van dat hoge gras op te snuiven, van heel dichtbij. Zijn identieke broertje doet het anders: die grijpt de punten van zijn geopende jas en holt de rondjes die een stuntpiloot vliegt.

Wat verderop staat een meisje. Haar licht opgetrokken wenkbrauwen en getuite lippen (geen imitatie van een kus, maar iemand die zich bewust wordt van een vieze geur) maken duidelijk dat zij een oudere zus is.

‘En toen stortte ik ook neer!’ roept het hollende jongetje. Hij maakt een scherpe draai, zodat hij zijn liggende broertje nadert, dat heel behulpzaam met zijn voeten trappelt zodat het andere broertje wel moet struikelen en neerstorten.

‘Maar wij leefden nog,’ roept het eerst neergestorte broertje. ‘En toen gingen wij –’

Het zusje komt naast mij staan en zucht hoopvol. ‘Ga je mee?’

‘Oké.’

Zoë is niet aanrakerig, maar toch pakt ze twee van mijn vingers vast terwijl wij naar Northend Abbey lopen. ‘Jij bent hier lang niet geweest. Mama vroeg zich af of jij altijd weg zou blijven, maar ik wist wel dat jij dat niet kon. Mama wist het eigenlijk ook, maar ze was bezorgd.’

Ik werp een blik op Zoë, om zo heimelijk mogelijk in te schatten hoe oud ze is. Dat probeerde ik bij haar broertjes – Michael en Silas – ook. De tweeling leek me jonger dan ik hoopte: drie in plaats van vier. Het is nu voorjaar. Betekent dat dat het verhaal dat hun door mijn schuld zal overkomen nog voor hen ligt?

‘Hoe gaat het met Dolly?’ vraag ik zo achteloos mogelijk.

‘Dolly?’ Zoë’s vorsende ogen (ogen als die van haar vader) kijken kritisch naar me op.

Ik ben bang dat Zoë zal voelen dat die twee vingers die ze vast heeft beginnen te zweten. ‘Ach, ik ben in de war,’ lach ik.

Zoë trekt mij steviger mee, aan vier vingers. Ze zou ook mijn duim grijpen als mijn hele hand niet te groot voor haar was. ‘Jij hebt ons gemist!’ roept ze. ‘En jij hebt de tuin gemist. Jij wilt naar achter het hek, hè? Dan kun je de walnotenbomen zien, en de bruidssluier die over de oude schuur groeit, en de vlierbessenstruik, maar daar zitten nu geen vlierbessen aan hoor.’

Even zweet ik harder. Die vlierbessen en de bruidssluier over de oude schuur bestaan ook in “mijn” wereld, die zogenaamd de echte is. Toen ik daar op een dag langsliep werd ik op ideeën gebracht die Zoë het heel moeilijk zullen maken in de herfst. Ik kan nog terug, bedenk ik. Of ik kan nu haar hand loslaten en doen of ik dit allemaal maar droom.

Maar haar vingers, warm en vol vertrouwen, voelen zo fijn aan de mijne. Het is bijna of ik plots, onverwacht en met diepe blijdschap, toch nog moeder ben geworden.

We staan bij de oude schuur, waar kippen rondscharrelen. Als ze mij zien hollen ze weg, met uitgespreide vleugels en waggelende billen. Zoë lacht. ‘Kippen zijn niet slim, maar ze hebben wel veel vertrouwen. Ze denken altijd weer dat zij kunnen vliegen.’

We staan ook bij de oude vijver. Die vijver is net zo oud als de rest van de tuin, maar hij heet zo omdat zijn zwarte water stil en somber lijkt. Zoë kijkt ernstiger. ‘Blijf jij nou altijd bij ons?’ vraagt ze.

Ik wou dat ik kon worden als een kind, en ook zulke eerlijke vragen kon stellen. Of beantwoorden. Ik denk weer aan de herfst, die voor Zoë nog gaat komen. Ik wil haar plots beschermen.

Wordt – op de een of andere manier – vervolgd.