Afgelopen weekend waren Zeer Goede Vriendin en ik in Hoenderloo. Het waren bijzondere dagen. De week ervoor had ik gehoord over allerlei beletsels die ervoor kunnen zorgen dat mijn vertrek naar Japan verder uitgesteld wordt. Nu ben ik lichamelijk aan het opknappen van die k… ziekte (vul zelf maar een woord naar keuze in), en dan komen er weer andere obstakels.

We waren vrijdag goed en wel gearriveerd toen we al een geanimeerd gesprek hadden. Na een week waarin ik vooral frustratie gevoeld had, merkte ik nu pas hoe verdrietig ik ben. Eindelijk kon ik huilen om het luchtledige waarin ik lijk te leven. Onduidelijkheid over wanneer ik naar Japan kan. Genezen van kanker, maar wel met in de eerste twee jaar nog veertig procent kans dat de ziekte terugkomt. Ik heb geen huis meer. Ik woon in een kamer die ik na een half jaar eigenlijk meer dan zat ben, terwijl ik ook dankbaar ben dat ik hem heb.

Zeer Goede Vriendin gaf me ruimte om te spuien. Ze gaf troost en natuurlijk praatten we ook over de dingen die háár bezighouden. Daarna gingen we de bossen in. Omdat we allebei lichamelijk niet meer zijn wat we een paar jaar geleden waren, hebben we vooral gefietst. Iemand die al jaren schrijft zou sneller woorden moeten vinden voor wat we allemaal zagen. Ik vraag me af of écht geschikte woorden bestaan om de troost van bossen in de herfst weer te geven. Kunnen mensen namen geven aan de tinten geel en rood en oranje die de bomen sieren? Of weten alleen engelen de namen voor kleuren die niet alleen de ogen strelen maar ook je hart raken?

Paddenstoelen kropen uit de grond: rood met die bekende witte stippen, bruin en bedekt met bladeren, klein en geel op oude boomstammen. Dennenbomen stonden statig langs fietspaden en geurden naar genade en rust. Het viel mee met de verwachte regen. De armen van engelen wezen naar de aarde en vulden het bos met sporen van licht. Bladeren vielen kalm en vormden tapijten. Soms speelde de wind met hen en dan probeerden de bladeren van elkaar te winnen met tikkertje.

We fietsen, wandelden ook wat, zaten in restaurants. We praatten, we zwegen, we maakten foute grappen die niemand anders begrepen zou hebben, of alleen mensen die net zo gek zijn als wij. En toch… Sinds vorig jaar valt het me op dat juist als ik een weekend met iemand wegga, mijn hoofd schreeuwend suggesties gaat aandragen voor wat er allemaal fout zou kúnnen gaan in mijn leven.

Vorig jaar was ik levensbedreigend ziek. Toen bestond de kans dat de herfst waar ik ondanks alles van genoot de laatste zou zijn die ik ooit zag. Nu ben ik genezen en vertelde mijn hoofd me opnieuw dat dit de laatste herfst kan zijn die ik ooit zie. Ik kan die mogelijkheid ook niet ontkennen. Strikt gesproken kan niemand dat, maar ik kan iets meer concrete redenen bedenken (die veertig procent…). En dan is er nog het feit dat mijn hele toekomst nogal onzeker lijkt. Geen vaste baan, geen vastgestelde datum voor vertrek naar Japan…

Ik probeerde God te zoeken. Dat zeg ik niet vroom, want ik liep nogal te mopperen op God. Intussen keek ik om me heen. Naar die omgevallen boom, bedekt met mos. Naar de dode boom waar alleen de stam nog van stond, zonder takken, zonder blad, maar wel vol elfenbankjes. Het leven van de boom was voorbij, en toch voedde die boom nog leven. Anderen bestaan van wat rest van de dode, op een manier die nog mooi was ook.

Dit was niet per se het antwoord, maar het verzachtte mijn gevoelens. Terwijl Zeer Goede Vriendin mooie foto’s maakte, met behulp van haar camera en haar gave, stond ik tussen de bomen en luisterde naar de stilte van het bos dat zo vol leven is. Ik vroeg God om te spreken, en plots waaide de wind hoog door een paar bomen. Dat was ook niet per se een antwoord, maar hielp me te weten dat de Geest waait waar Hij wil. Die nacht was mijn angst voor de toekomst er weer, maar ik wist ook dat God er is, al bleef ik bang.

Zoals zo vaak verbaas ik me erover hoe verschillend Nederland kan zijn. Een uurtje met de trein van Dordrecht naar Den Bosch, drie keer met mijn ogen knipperen in de auto, en ik sta in landelijk Helvoirt, bij een voormalige klooster waar nu bezinningscentrum Emmaus een plek heeft gevonden. Ik had het eigenlijk moeten turven, want het is ongelooflijk hoe vaak er naar me geglimlacht wordt in alleen al het eerste uur dat ik er rondloop.

Ik geniet van de ambiance: lange stille gangen, schilderijen die mooi zijn in hun eenvoud, nog bijna tastbaar de aanwezigheid van de kloosterlingen die hier ooit woonden. Maar ook moderne faciliteiten. In aangebouwde gedeeltes kan ik me ook zomaar in een hotel wanen. De warme maaltijd die ’s middags wordt geserveerd zou daar niet misstaan.

Ik loop er rond op een donderdag en hoor namen van bekende organisaties die er vergaderen. Een medewerker vertelt dat er ook retraites zijn, vaak christelijke groepen die er een paar dagen samen optrekken. Vierhonderd mensen kunnen zij zonder veel moeite een plek geven. Ze leidt me rond door het oude gebouw. We stappen een dienstlift in waar nog een stokoude sticker opgeplakt zit: “Alleen in het gebouw? Dan niet in de lift! Samen in het gebouw? Dan één tegelijk.” Hoeveel jaren voordat de mobiele telefoon normaal werd zou die sticker geplakt zijn?

De lift doet gelukkig zijn werk. We komen op de eerste en tweede verdieping, lopen rond door de gangen waar kloosterlingen leefden die werden voorbereid op de missie, staan stil in een zaal waar vierhonderd stoelen klaarstaan voor een vergadering en een grote crucifix aan de wand laat zien om wie het echt gaat.

Later dwaal ik rond door het kleine bos achter de gebouwen. Aan het einde van een laan strekt een beeld van Jezus zijn handen naar me uit. Later vind ik zijn gestalte aan een kruis, terwijl in een nis dichtbij een beeld van Maria staat. Om mij heen gaat het landelijke leven zijn gangetje: koeien struinen voorbij (gelukkig aan de andere kant van prikkeldraad). Als ik terugkom hoor ik een groep mannen uit volle borst zingen: Laat Uw kracht zien!

Wat een plek… Ik spreek met een vrijwilligster uit Irak die zegt dat ze hier de liefde van God ziet in de mensen om haar heen, waar onbekende bezoekers haar een knuffel geven, en andere vrijwilligers en medewerkers voor haar bidden. Ze vertelt dat vluchtelingen er vaak zo van balen dat ze hun mooie diploma’s niet kunnen gebruiken. Maar, zegt ze, hier werk je in het huis van God. Dan maakt het niet meer uit wat je achtergrond is. Ik ben er stil van.

Iedereen die mij kent weet dat ik niet lang stil blijf. Later op de middag spreek ik nog een vrijwilliger, een jongen van zeventien. Welke jongen van die leeftijd wil zijn tijd besteden aan vrijwilligerswerk?! Maar hij zegt dat het “vet” is om werk te verrichten waar andere mensen blij van worden. Later wil hij trouwens bij de politie, niet om boetes uit te delen, maar om in gesprek te gaan als mensen foute keuzes maken. Hij wil graag een positieve invloed zijn. Zeventien!! Wat voor ambities had ik op die leeftijd? Stewardess worden, als ik het me goed herinner…

Ik zit een tijdje buiten, hoor in de verte de mannen weer zingen. De mensen die mij kennen weten ook dat ik wat cynisch kan worden over liedjes, maar dit is anders: ik hoor er kracht en overgave tegelijk in. Ik dwaal weer richting het kleine bos en zit op een bankje bij het beeld van Christus. Ik probeer stil te worden, me niet af te laten leiden door mijn telefoon of mijn eigen tetterende gedachten. Ik kijk naar het beeld van Christus, naar de uitgestrekte handen, naar de vingers die beschadigd zijn, maar zich nog steeds uitstrekken. Is dat ook niet hoe Jezus echt is: dat Hij zich altijd naar ons uitstrekt, hoeveel pijn het Hem ook kost?

Wat betekent dat voor mij? Dat weet ik nog niet precies, behalve dat ik net als Hij zonder angst voor de pijn mijn handen zou willen uitstrekken, naar Hem, naar de ander, precies zoals ze doen op deze plek.

Als je nieuwsgierig bent geworden: emmausbezinningscentrum.nl

Ik woon weer vlak bij mijn oude Dordtse wandelrondje, waar ik voor mijn vertrek naar Engeland zo vaak liep. Ik had gedacht er na de verhuizing veel te wandelen. Niets is minder waar. Die paar keer dat ik er kwam, voelde het alsof ik terugkeer in een tijd waar ik niet meer moet zijn. De plaatsen waar ik me destijds thuis voelde, lijken nu leeg of vaal, alsof het er winter is in plaats van uitbundig zomer.

Omdat ik natuurlijk wel blijf wandelen (beweging is belangrijk voor het herstel, en je moet wat als je als ex-kankerpatiënt tot angstaanjagend veel rust bent veroordeeld), ging ik op zoek naar een nieuw rondje. Dat was erg snel gevonden: ik wandel naar Dubbeldam, waar ik – o ironie – grotendeels hetzelfde traject afleg als tijdens mijn behandeling. Het verschil is dat ik toen vaak strompelde, en nu regelmatig wandel alsof ik weer mezelf ben (tralala). Soms heb ik dat gevoel overigens ook helemaal niet (grr!). De vermoeidheid kan me overvallen als een onweersbui.

Maar ik moet niet te veel klagen, want mijn rondje is prachtig. Ik krijg er The Lord of the Rings gevoelens bij, en dan bedoel ik vooral dat stuk van de tocht waar de reisgenoten nog in De Gouw. zijn Vooral mijn eerste meters in Dubbeldam doen me eraan denken. Ik noem het Kastanjehoek. Een naam die past bij De Gouw, of niet soms?

Als ik onder de N3 ben doorgelopen ga ik rechtsaf, langs de grenzen van landgoed Dordwijk. Over een voetgangerspad waarlangs weinig gemaaid wordt en dat bijna overgroeid is, loop je naar een knik in het pad. En daar staan de kastanjes: hoog en breed, verwelkomend, misschien door hun bladeren die op dakpannen van huizen lijken. Eén kastanje heeft zijn top verloren, maar er zijn nieuwe takken ontstaan en zij is niet minder groen dan haar broers. Kouwen hebben er een nest gevonden, en zitten op de rand van hun hol in de boom naar mij te kijken.

Als je op het juiste moment langskomt, zie je de weerspiegeling van water op dikke takken dansen. Langs het voetpad loopt een stroompje. Pal onder de kastanjes huizen schaduwen. Ik heb het nooit uitgeprobeerd, maar ik denk dat wie in het water kijkt van alles zal zien in die duistere spiegel. Ik zag de dag van mijn eerste PET-scan een ijsvogel boven het donker scheren.

Al heb ik het mooiste stuk gehad, ik loop tevreden verder, steeds weer blij met het besef dat ik hier kort geleden strompelde, bang dat ik dood zou gaan, en nu zo veel heb om dankbaar voor te zijn en nog naar uit te kijken. Ik sla af naar links, verder langs de grenzen van Dordwijk, over een bruggetje bij alweer donker water, langs houten huizen die me doen geloven dat ik in Oostenrijk of in Zweden ben.

Na nog een afslag naar links bevind ik me naast een fietspad, onder plechtige eiken en taxussen. Hier lijkt de wereld altijd stiller. Dan steek ik een weggetje over en loop Dubbelmonde in, waar je Schotse Hooglanders traag de wereld kan zien overdenken terwijl ze hun gras herkauwen. Nu loop ik echt IN een park. Het bladerdak houdt de hemel weg, behalve bij dat kleine stukje waar ik vorig jaar in de herfst met een vriendin op een bankje zat, de ziekte besprak en uitkeek op een groen laag heuveltje dat me veel te veel aan een grafheuvel deed denken. Iedere keer als ik er langsloop, kan ik niet anders dan er even aan denken. Gelukkig is nu alles zo anders.

En toch… de internist die me vertelde dat de eerste controle goed was, zei ook dat de eerste twee jaar de kans op terugkeer van de ziekte groter is. Ik wil bij de dag leven, wandelen aan de hand van mijn Vader, maar soms beklemt de onzekerheid me. Ik wil leven bij de dag van vandaag, en morgen zijn eigen zorgen laten hebben, maar dan denk ik: is er een morgen? Ik weet het niet en loop verder, Dubbeldam uit, het tunneltje door, onderweg naar huis. En ik weet dat wat er ook gebeurt, de wandeling van mijn leven zo moet zijn.

Vorige week was ik een paar dagen bij een vriendin in Enschede. Ze heeft een vuurkorf en bij eerdere bezoekjes zaten we daar weleens ’s avonds omheen. Deze keer kwam het er niet van: de enige avond dat hij aanging, was ik vroeg naar bed gegaan (stomme naweeën van de chemo). De andere avonden was het te fris. Maar vreemd genoeg droomde ik tijdens een van mijn laatste dagen in Enschede met open ogen dat ik wel bij de vuurkorf zat.

De hitte van het vuur sloeg tegen mijn gezicht; in de naderende duisternis zag ik dunne slingers rook de hemel in dansen. En zo vlak voor Pinksteren kon ik niet anders dan denken aan hoe de Heilige Geest bij de eerste Pinksteren als vuur over mensen werd uitgestort. Het verbrandde hen niet, maar transformeerde hen wel.

Ik lees momenteel Leviticus, niet het meest inspirerende boek van de Bijbel. Na mijn droom die geen droom was, was ik minder slaperig toen ik over al die offers las waar Leviticus mee volstaat: “Dan laat [de priester] het dier op het brandende hout dat op het altaar ligt, in rook opgaan. Zo is het een brandoffer, een geurige gave die de HEER behaagt.”

Ik heb die offers nooit zo begrepen: al die weerloze dieren die gedood worden om de zonden van mensen teniet te doen. Ook na mijn jaar aan de bijbelschool heb ik er vragen over. Maar nu denk ik: het volk gaf wat voor hen het waardevolst was. Als wij nu zouden offeren, zouden we de fik steken in onze iPhone, en voor een zondeoffer een stapel bankbiljetten op het altaar leggen.

De geur was een geurige gave die de HEER behaagt. Hm… De geur steeg op, net zoals de rook van de vuurkorf. De kringeltjes rook die ik zag verdwijnen al snel in de eindeloze lucht, die lucht die letterlijk nergens zijn einde vindt. Misschien verwarmt hij uiteindelijk de hemel, waarvan we niet weten waar die is. Misschien overal, net buiten het zicht van onze ooghoeken, zo ongrijpbaar als vuur, dat ons kan verwarmen en kan vernietigen.

De joden brachten hun offers, en bleven dat doen tot er geen Tempel meer was. Daarna kwamen ze samen in synagogen, uiteindelijk over heel de wereld, omdat ze werden verspreid, als as van een vuur dat uitgegaan is, koud is geworden. Ik denk dat ze nog steeds een geurige gave waren, door hun trouw aan de geboden, door hun weigering God los te laten.

En wij heidenen kregen een nieuw vuur. Een paar decennia voordat de Tempel van de joden werd verwoest, werd de Tempel van de christenen verwoest: Jezus belandde aan het kruis. Of eigenlijk: God belandde aan het kruis. Hij liet zichzelf offeren, als een geurige gave voor zichzelf, zodat iedereen die de echtheid van dat offer erkende, nooit meer hoefde te offeren.

En Hij stond weer op. Geen stank steeg op van Jezus’ lichaam terwijl het ontbond. Het ontbond niet. Het kreeg nieuw leven, en gaf ons allemaal nieuw leven. Niet lang nadat Jezus terugkeerde naar de hemel werd de Heilige Geest uitgestort. Vuur dat niet verwoest. Vuur dat leven brengt.

Ik ben niet doodgegaan, niet zoals Jezus is gestorven. Ik zou me nooit durven vergelijken met Hem. Maar ik heb wel de angst voor de dood ervaren. En nu zoek ik weer dat vuur, dat mijn gezicht zal verhitten maar niet verschroeien. Ik wil het wel uit de hemel sleuren en uitstorten over Japan en over Nederland en over iedereen, waar dan ook, die het wil ontvangen. Ik wil dat het diep in mijn hart brandt en blijft branden.

Maar ik ga daar natuurlijk niet over. Ik ben een klein vlammetje. Ik kan alleen maar gaan naar plekken waar het droog is, en daar alles in lichtelaaie zetten. Of ik kan reizen naar de grenzen van de dageraad, waar het misschien nog koud is, en daar delen van het vlammetje, en vertellen over het echte vuur.

God zegt dat ik nog even geduld moet hebben, dat het nog te vroeg is om te reizen. Tot die tijd ga ik vast bij het vuur zitten. Kom je erbij? Gezellig een fikkie stoken? Barbecue met een gesprek over de Offergave? Van harte welkom!